Rys historyczny
Polskie Towarzystwo Statystyczne (PTS) jest organizacją skupiającą obecnie przedstawicieli służb statystyki publicznej i środowisk akademickich, samorządu terytorialnego i gospodarczego, jednostek administracji rządowej itp., którzy są zainteresowani teorią i praktyką badań statystycznych. Ma za sobą prawie 100-letnią historię i bogatą tradycję.
Polskie Towarzystwo Statystyczne powstało w Krakowie w 1912 r. Pierwszym jego prezesem był Juliusz Leo, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i jednocześnie prezydent Krakowa. Głównym celem PTS w okresie przed I wojną światową było przygotowanie opracowania pokazującego w ujęciu statystycznym ziemie polskie od czasów najdawniejszych do współczesności. Zostało ono opublikowane w Krakowie w 1915 r. pod tytułem „Statystyka Polski”.
W czasie I wojny światowej PTS nie działało. W 1917 r. w Warszawie powstało Stowarzyszenie Ekonomistów i Statystyków Polskich (TEiSP). W jego ramach została utworzona Sekcja Statystyki, którą kierował profesor Ludwik Krzywicki. Jej członkami byli wybitni polscy statystycy i ekonomiści, a wśród nich profesorowie: Józef Buzek, Ludwik Landau, Jan Piekałkiewicz, Jerzy Spływa-Neyman, Stefan Szulc.
W 1937 r. Sekcja Statystyki TEiSP przekształciła się w odrębne Polskie Towarzystwo Statystyczne. Jego prezesem został profesor Edward Szturm de Sztrem (ówczesny prezes Głównego Urzędu Statystycznego), a wiceprezesem był profesor Jan Czekanowski. Towarzystwo miało wówczas charakter głównie naukowo-badawczy. Organem PTS był kwartalnik pt. „Przegląd Statystyczny”. Członkowie PTS publikowali też swoje prace w innych czasopismach naukowych i współpracowali z różnymi ośrodkami naukowymi w kraju i za granicą, m.in. z Międzynarodowym Instytutem Statystycznym. W 1939 r. PTS liczyło około 290 członków rzeczywistych i około 30 tzw. członków wspierających z różnych instytucji.
Po wybuchu II wojny światowej prace PTS zostały zawieszone. W czasie tej wojny zginęło i zmarło wielu wybitnych członków PTS. W ich gronie byli m.in. profesorowie: Stefan Dziewulski, Ludwik Krzywicki, Kazimierz Kumaniecki, Zygmunt Limanowski, Jan Piekałkiewicz, Antoni Sujkowski.
Kolejny okres działalności PTS rozpoczął się w kwietniu 1947 r. Prezesem został profesor Stefan Szulc (wówczas prezes GUS), a jego zastępcą był profesor Tadeusz Banachiewicz. Wznowiono wydawanie „Przeglądu Statystycznego”, w którym zamieszczano artykuły naukowe i omawiano działalność organizacyjną. W 1949 r. PTS liczyło około 150 członków.
Po 1950 r. działalność PTS zanikła, a w 1953 r. zapadła decyzja o jego likwidacji, wprowadzona w życie w 1955 r. Część członków przeniosła się do Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, gdzie powstała Sekcja Statystyki.
Kolejne reaktywowanie PTS nastąpiło w kwietniu 1981 r. Zgromadzenie Założycielskie powołało Tymczasową Radę Główną, która opracowała nowy statut PTS, zarejestrowany we wrześniu 1981 r. Zorganizowane zgodnie z tym statutem Walne Zgromadzenie w listopadzie 1982 r. wybrało Radę Główną, której prezesem został profesor Mikołaj Latuch, a wiceprezesami byli profesorowie: Andrzej Barczak i Ryszard Zasępa. W okresie kadencji 1982-1985 zaczęto szeroko rozwijać działalność organizacyjną, popularyzatorską i wydawniczą. Liczba członków PTS wzrosła do około 400.
Walne Zgromadzenie PTS w grudniu 1985 r. wyłoniło nową Radę Główną, której prezesem został profesor Jan Kordos , a wiceprezesami byli profesorowie: Czesław Domański i Ryszard Zasępa. Na początku 1986 r. siedziba Rady Głównej PTS znalazła się w budynku Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie. W 1987 r. przy Radzie Głównej PTS zostało utworzone Biuro Badań i Analiz Statystycznych (BBiAS). W 1989 powstała Sekcja Klasyfikacji i Analizy Danych (SKAD).
W 1990 r. ponownie prezesem PTS został profesor Jan Kordos, a na wiceprezesów wybrano profesorów: Andrzeja Balickiego i Ryszarda Zasępę. W latach 1985-1994 rozbudowane zostały struktury terenowe Towarzystwa, a liczba jego członków wzrosła do około 800. W 1993 r. z inicjatywy i pod redakcją profesora Jana Kordosa zaczęło ukazywać się czasopismo PTS o charakterze międzynarodowym pt. „Statistics in Transition”.
Walne Zgromadzenie PTS w październiku 1994 r. wybrało na prezesa profesora Czesława Domańskiego, a na wiceprezesów: dra Kazimierza Kruszkę, mgra Wiesława Łagodzińskiego i profesora Mirosława Szredera. W następnej kadencji (2000-2005) prezesem był ponownie profesor Czesław Domański, a funkcje wiceprezesów pełnili: dr Ewa Bulska, mgr Wiesław Łagodziński i profesor Aleksander Zeliaś. W latach 2005-2010 prezesem Towarzystwa był dr Kazimierz Kruszka, a wiceprezesami byli: profesor Walenty Ostasiewicz, profesor Mirosław Szreder i mgr Wiesław Władysław Łagodziński. Od lutego 2010 r. prezesem PTS jest profesor Czesław Domański; wiceprezesami są: mgr Władysław Wiesław Łagodziński, dr Krzysztof Najman i profesor Grażyna Trzpiot; sekretarzem jest dr hab. Zofia Rusnak , a skarbnikiem – dr Ewa Bulska.
Aktualnie Polskie Towarzystwo Statystyczne ma około 750 członków, zorganizowanych w 17 oddziałach (Białystok, Bydgoszcz, Gdańsk, Gorzów Wielkopolski, Katowice, Kielce, Kraków, Lublin, Łódź, Olsztyn, Poznań, Rzeszów, Szczecin, Toruń, Warszawa, Wrocław, Zielona Góra). PTS jest afiliowane przy Międzynarodowym Instytucie Statystycznym.